خداوند در قرآن کریم 14 مرتبه از سیر کرن، گشتن، جست‌وجو کردن و تحقیق سخن گفته است که 13مرتبه از آن سیر و گردش در زمین را دستور داده است. انسانی که می‌خواهد یک زندگی دنیایی و آخرتی خوب برای خود رقم بزند، باید با تحقیق درباره تکالیف خود، عاقبت مجرمان و مستکبران و احوال انسان‌هایی را که قبل از او در زمین زندگی می‌کردند، رشد علمی و عقلی پیدا کند و از اشتباهات گذشتگان عبرت بگیرد و افعال نیک آنان را سرمشق خود قرار دهد. خداوند به رسول خود می‌فرماید: «بگو که در زمین سیر کنید و ببینید که خدا چگونه خلق را ایجاد کرده...(تا از مشاهده اسرار خلقت نخست بر شما به خوبی روشن شود...)»(عنکبوت/20) انسان باید از مبدأ خلقت مخلوقات و خلقت خودش شروع کند به تحقیق و علم‌آموزی تا چگونگی زندگی صحیح و همه این تجربه‌ها را چراغ راه خود قرار دهد. امام کاظم(ع) درباره این جست‌وجو و کسب معرفت می‌فرمایند: «وَجَدْتُ عِلْمَ الناسِ فی أرْبَعٍ: أولُها أنْ تَعْرِفَ رَبک، وَالثانِیةُ أنْ تَعْرِفَ ما صَنَعَ بِک، وَالثالِثَةُ أنْ تَعْرِفَ ما أرادَ مِنْک، وَالرابِعَةُ أنْ تَعْرِفَ ما یخْرِجُک عَنْ دینِک»؛ تمام علوم جامعه را در چهار مورد شناسایی کرده‌ام: اولین آنها اینکه پروردگار و آفریدگار خود را بشناسی و نسبت به او شناخت پیدا کنی؛ دوم اینکه بفهمی از برای وجود تو و نیز برای بقای حیات تو چه کارها و تلاش‌هایی صورت گرفته است؛ سوم، بدانی که برای چه آفریده شده‌ای و منظور چه بوده است؛ چهارم، معرفت پیدا کنی به آن چیزهایی که سبب می‌شود از دین و اعتقادات خود منحرف شوی؛ یعنی راه خوشبختی و بدبختی خود را بشناسی و در جامعه چشم و گوش بسته حرکت نکنی.(کافی، ج۱، ص۵۰) خداوند در قرآن کریم درباره این تمایزات تذکرات بسیاری داشته و بارها فرموده است، کسی که معرفت دارد، تحقیق می‌کند، علم کسب می‌کند تا تکلیف خود را بشناسد هرگز با کسی که خود را به نفهمیدن می‌زند، برابر نیستند و جایگاه بسیار متفاوتی در قیامت دارند. برای نمونه می‌فرماید: «مثل این دو گروه به مانند نابینایان ناشنوا و بینایان شنواست، آیا اینان با هم برابرند؟ پس چرا نمی‌اندیشید و به هوش نمی‌آیید؟!»(هود/24) در «کشف‌الاسرار» خواجه عبدالله انصاری آمده است: «نابینای به حقیقت اوست که نه دیده عبرت دارد تا از روی استدلال به آیات آفاق نظر کند، نه دل فکرت دارد تا در آیات انفس تأمل کند، نه بصیرت حقیقت دارد تا به نور فراست مکاشفات اسرار غیبی ببیند و بینای به حقیقت اوست که به علم الیقین شواهد افعال نگرد.» در هرصورت خداوند کسی را که معرفت دارد و زندگی را خلاصه در دنیا و داشته‌های فانی آن نمی‌بیند، بینا می‌داند و کسی را که غرق در شهوات دنیایی هست، نابینا می‌خواند؛ اما فراموش نکنیم بیانات شریف ائمه معصوم(ع) هم معطوف به روشنایی بخشیدن و معرفت‌افزایی است. ایشان به‌طور خلاصه رمز زندگی را در اختیار ما قرار دادند تا با سرعت به بالاترین جایگاه و بهترین مقاصد برسیم. ما به هیچ وجه نمی‌توانیم این لطف بی‌حدوحصر اهل بیت(ع) در تبیین قرآن و فلسفه زندگی و شناساندن راه درست را بفهمیم و جبران کنیم.
